سالک
بیماری سالک یک نوع بیماری پوستی می باشد که در اثر نیشه پشه خاکی به وجود می آید. آگاهی و مطالعه در مورد بیماری های پوستی از جمله سالک برای مربیان بهداشت و مراقبین سلامت مدارس لازم و ضروری می باشد چرا که در کشور ما انواع بیماری های پوستی با علایم گوناگون وجود دارند که تشخیص به موقع این بیماری ها می تواند به روند سریع بهبود کمک نماید. به همین بهانه امروز مطالبی در خصوص بیماری سالک برای شما مربیان بهداشت گرامی قرار دادیم که به صورت PDF نیز می توانید آن را دانلود کنید.
همه چیز درباره سالک
سالک یک نوع بیماری عفونی است که بر روی پوست ایجاد میشود. این بیماری بدون تب و درد است که طول مدت بیماری یکسال است که پس از یکسال بیمار بهبود مییابد ولی جای زخم باقی خواهد ماند.
تعریف سالک:
سالک یک نوع بیماری عفونی است که بر روی پوست ایجاد میشود. این بیماری بدون تب و درد است که طول مدت بیماری یکسال است که پس از یکسال بیمار بهبود مییابد ولی جای زخم باقی خواهد ماند.
در کشور ما این عارضه به صورت بومی دیده میشود و بیشتر در مناطقی مثل خراسان مشاهده میگردد. عامل این بیماری(لیشمانیا) نامیده میشود که یک موجود تک سلولی است که جزء باکتریها نیست.( لیشمانیا) در بدن موش زندگی میکند. نوعی از پشه وجود دارد که بسیار کوچک است و پشه خاکی نام دارد. که موش را میگزد و از طریق گزیده شدن وارد بدن پشه میشود. و این پشه قدرت پرواز در مناطق بالا را ندارد و وقتی نیش میزند موجود تک سلولی وارد پوست بدن میشود و بیماری سالک به وجود میآید. این بیماری به مدت ۲ صورت خشک و مرطوب دیده میشود. اندازه این پشه ۳-۲ میلیمتر است و در نتیجه از توری عبور میکند. بیشترین عملکرد این پشه در غروب صورت میگیرد. و از خون انسانها و سایر حیوانات تغذیه میکند و عامل انتقال بیماری پس از یک هفته میشود.
علائم بیماری:
زخم های متعدد یا بعلت گزش یا در بیشتر موارد بعلت خاراندن زخم و انتقال انگل به قسمت های سالم پوست بروز می کند.
زخم های سالک به شکل های متفاوت ، از جمله شکل خشک (نوع شهری ) و شکل مرطوب ( نوع روستایی ) بروز می کند.
در تمام شکلهای زخم ، پس از ورود انگل به درون پوست از طریق نیش پشه خاکی ، ا بتدا برآمدگی کوچک و قرمز رنگی ظاهر می شود.
شکل مرطوب:
پس از طی دوره کمون چند هفته تا چند ماه ضایعه بصورت جوش همراه با التهاب حاد ظاهر می شود . پس از دو هفته زخمی شده و بسرعت بزرگ و دور آن خونی و چرکی می شود . جوش خوردن زخم از وسط و اطراف همزمان اتفاق می افتد و بطور معمول زخم ظرف مدت چهار تا شش ماه پس از شروع آن به کلی خوب می شود و به ندرت بیش از هشت ماه طول می کشد . ضایعه کاملا بهبود می یابد و اثر آن به صورت جوشگاهی فرورفته با حاشیه ای نامنظم باقی می ماند.
شکل خشک:
پس از گذشت دوره کمون در محل گزش پشه پاپول سرخ رنگ نرم و بی درد با خارش مختصر ظاهر می شود که در اثر فشار محو نمی شود . پس از گذشت چند هفته یا چند ماه ضایعه بزرگتر شده و اطراف آن را هاله قرمز رنگی فرا میگیرد که کم کم ضایعه سفت می شود. پس از گذشت دو تا سه ماه پاپول بصورت دانه ای سرخ و برجسته با سطحی صاف و شفاف و قوامی نرم در می آید. در این هنگام گاه در روی آن فرورفتگی به عمق یک میلیمتر که ته آن پوسته پوسته است دیده می شود. به تدریج سطح این دانه نرم می شود و مایع سروزی ترشح می کند و بالاخره ضایعه بصورت زخمی باز در می آید . زخم حدودی مشخص و حاشیه ای نامنظم و برجسته دارد که روی آن را دلمه ای کثیف و قهوه ای رنگ پوشانده است . اگر دلمه کنده شود کف زخم فرو رفته است اطراف زخم دارای هاله ای صورتی رنگ که در مقایسه با بافتهای اطراف و زیر آن سفت به نظر می رسد. ضایعه بی درد و گاهی دارای خارش خفیف است. بهبودی زخم بتدریج از مرکز زخم شروع شده و دلمه شروع به خشک شدن می کند . و پس از گذشت شش تا دوازده ماه و گاه بیشتر ضایعه کاملا بهبود می یابد و اثر آن به صورت جوشگاهی فرورفته با حدودی کاملا مشخص و حاشیه ای نامنظم باقی می ماند. ضایعات سالک ممکن است به یکی از اشکال زیر دیده شود:
۱- شکل خشک
۲- شکل مرطوب
۳- اشکال غیر معمول
۴- شکل مزمن
۵- شکل لوپوئید یا عود کننده
۶- ضایعات ناشی از مایه کوبی
که در این نوشته فقط به ذکر انوع خشک و مرطوب آن می پردازیم .
علل بیماری:
عامل سالک انگل تک یاخته ای بنام لیشمانیا است که درون سلول های بیگانه خوار ( ماکروفاژها ) پوست تکثیر می یابد. این تکه یاخته در پوست انسان ، سگ و جوندگان آلوده بصورت کروی یا بیضوی و بدون تاژک است . پس از خون خواری پشه خاکی از زخم های سالک این انگل به شکل دراز و کشیده و تاژک دار در روده پشه خاکی تکثیر یافته و پس از خون خواری مجدد پشه خاکی ، به پوست فرد سالم راه می یابد و دوباره به شکل کروی یا بیضوی تبدیل می شود.
ادامه متن را بصورت کامل را می توانید از فایل زیر دانلود کنید
دانلود نمونه ای دیگر از آشنایی با بیماری سالک به صورت PDF
مطالب مرتبط :
دیدگاه ها