پیشنهاد تخصصی بهداشتی
پیشنهاد تخصصی بهداشتی با موضوعات حوزه بهداشت مدارس یکی از فعالیت هایی است که مربیان بهداشت مدارس و مراقبین سلامت باید برای کسب امتیازات پایان سال انجام دهند.
در زیر سه نمونه از پیشنهاد تخصصی بهداشتی جهت آشنایی مربیان بهداشت با نوع پیشنهادات بهداشتی قرار می دهیم.
با تشکر از سرکار خانم یزدی زاده برای ارسال این پیشنهاد بهداشتی
دانلود سه پیشنهاد بهداشتی از لینک های زیر
پیشنهاد تخصصی بهداشتی با موضوع بهداشت فردی
.
پیشنهاد تخصصی با موضوع مصرف قرص آهن
.
پیشنهاد بهداشتی با موضوع خوردن صبحانه
خوب است برنامه هایی برای تنوع بخشی مدارس طراحی واجرا شود:از جمله اختصاص ساعتی در طول هفته به ساعت خنده برای معلمان (تا در این ساعات معلمان داوطلب،مطالب طنز خود را بیان کنند،چنان چه در سال های قبل هم وجود داشت)،
ساعت شعر (که می تواند به مشاعره ویا سرودن شعر توسط همکاران اختصاص داده شود)،
ساعت علم (که در این ساعت مربی محترم بهداشت،مطالب علمی جالب را به صورت های متنوع پاورپوینت ومسابقه و..تهیه کرده وبه همکاران ارائه دهد)،
ساعت معنویت (که مربی محترم پرورشی دعاهای کارگشا،اثرات آن ها ویا نمازهای مستحبی ویا آداب آن ماه را تهیه کرده وبه شکل های متنوع به همکاران ارائه دهد)،
ساعت ورزش (که متاسفانه این برنامه در زنگ های تفریح در مدرسه ما اجراشد ولی استقبالی نشد،اما خوب است چنین ساعتی در بین ساعات آموزشی باشدنه در ساعت تفریح!)
و…
ایجاد امکاناتی برای تخلیه هیجانی دانش آموزان و معلمان وحتی والدین دانش آموزان ،مانند فعالیت هایی که در مدارس استثنایی مدارس پیشرفته جهان انجام می شود از جمله نقاشی برروی دیوار، فریاد در اتاق خلاء، قیچی کردن کاغذ و..
پیشنهاد می شود تا استعدادهای همکاران ومهارت های آن ها، در هر زمینه شناسایی شود واز آن ها در بخش های مختلف اداری و آموزشی به صورت اضافه کار، استفاده گردد.(تا همکاران دیگر هم به ارتقای مهارت های خود تشویق شوند).
آموزش خودمراقبتی جنسی به کودکان
برگزاری کلاسهای آموزش خودمراقبتی برای دانشآموزان کلاس اول تا سوم ابتدایی مدارس مقطع ابتدایی بسیار ضروری می باشد. چنین اقدامی این سوال را در ذهنمان ایجاد میکند که آموزش خودمراقبتی در کودکان چه ضرورتی دارد؟
خودمراقبتی یعنی هر کودکی باید بتواند در حد سن و سالش کارهایی را که به سلامت و بالا بردن بهداشت روانی، جسمی و اجتماعیاش منجر میشود، انجام دهد. مهمترین نکته در زمینه تربیت کودکان افزایش آگاهی است و اولین منبع برای آموزشهای خودمراقبتی، والدین و (مراقبان کودک )که ما مربیان بهداشت هستیم ضرورت پیدا می کند.
یکی از حوزههایی که لازم است درخصوص آن بهدانش آموزان آموزش داده شود مسائل بهداشت جنسی و سوءاستفادههای جنسی است.
دانش آموزان باید روی مناطق خصوصی بدن خود شناخت داشته باشند و به آنها آموزش داده شود که چگونه از خود مراقبت کنند. علاوه بر این باید مراقب بود کودکان مورد سوءاستفاده جنسی قرار نگیرند. البته سوءاستفاده جنسی شامل دامنه وسیعی از رفتارهای جنسی میشود. سوءاستفاده جنسی نوعی آسیب و بحران است و اگر با این موضوع مقابله نشود کودک قربانی از حالت سلامت روان خارج میشود.
دانش آموزی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته ممکن است رفتارهای خاصی از خود بروز دهد که می تواند شامل علائم زیر باشد:
دردهای مکرر هنگام ادرار ، که از رفتن به توالت در ساعات مدرسه خودداری کرده و لذا مدام از درد شکم شکایت میکند، بیاختیاری ادرار بخصوص در ساعات مدرسه یا شب ادراری، اختلال خوردن مزمن یا بیاشتهایی عصبی که اصولا خانواده ها از صبحانه نخوردن کودکانشان شکایت می کنند، افسردگی که اغلب دانش آموز ارتباط اجتماعی در کلاس یا مدرسه برقرار نمی کند ، آسیب به خویشتن، احساس گناه، شرم و عزتنفس پایین، کابوس و بیخوابی که خانواده ها از دیر وقت خوابیدن کودکانشان شکایت دارند ، حملات هراس، شستن اجباری و تمیز کردن وسواسی، امتناع از صحبت کردن و گنگی که حتی در پاسخ دادن به پرسش های آموزگار نیز خودداری می کند، تغییرات ناگهانی در رفتار یا ترس از جدایی والدین ، فرار از مدرسه، احساسات غیرقابل توجیه خشم که مدام در کلاس یا حاط مدرسه پرخاشگری کرده و مورد شکایت و تحقیر دانش آموزان قرار می گیرد ، غضب یا ترس هنگام رویارویی با یک فرد خاص که حتی در ارتباط با معلم خود دچار مشکل می باشد و تغییر در فعالیتهای مدرسه تاثیر گذار می باشد .
آموزش اینترنت امن برای دانش آموزان
امروزه رایانه به عنوان يك وسيله با كاربردي متفاوت تر، متنوع تر و شخصي تر وارد خانه شده است. اينترنت ،جايگاه ويژه ا ي در ساختار زندگي خانواد ه ها پيدا كرده و در نتيجه روابط اجتماعي جديدي را با ويژگي هاي نوين در جامعه حاكم نموده است.
اینترنت یک بخش عادی در زندگی روزمرهی کودکان تبدیل شده است. جایی که بازی میکنند، دوستان خود را ملاقات کرده و چیزهای جدیدی یاد میگیرند. از طریق اینترنت، دنیای بیرون برای کودکان بیشتر قابل دسترس شده است. اما در عین حال، آنها هم برای دنیای بیرون قابل دسترستر شدهاند. هرجا که کودکان حضور دارند، عدهای نیز هستند که میخواهند برای اهداف جنسی با آنها ارتباط برقرار کنند، افرادی که سادگی و صداقت کودکان را مورد خشونت قرار داده و مرتکب عمل خطرناک آزار و سوءاستفاده از آنها میشوند. چنین جرائمی روزبهروز بیشتر رواج یافته و به شدت رو به افزایش هستند.
وقتی کودکان دورهی پیشدبستانی را پشتسر گذاشتند، به جهانی گستردهتر همراه با عقاید و تماسهای جدید وارد میشوند. این موضوع هم در مورد دنیای اینترنتی و هم دنیای واقعی صادق است. برای کودکانی که از پیش یاد گرفتهاند فعالیتهای روزمرهی اینترنتیشان را با بزرگترها به اشتراک بگذارند، طبیعی است که در طول سالهای تحصیل نیز این روش را ادامه دهند.
هدف اصلي خانواد ه ها از خريد رایانه و ارتباط با شبكه اينترنت، استفاده از تسهيلات آن براي آموزش و علم آموزي است. والدين اعتقاد دارند كه اين ابزار، نگرش كودك را به آموختن ارتقا می دهد. اما اين منبع شگفت انگيز تأثيرات منفي قابل توجهي نيز دارد.امکان دارد فرزندمان با گسترش سريع استفاده از اين فناوري توسط ديگر افراد برخط)آنلاین( دچار آسيب شود و يا انتخاب هايي داشته باشد که به خود و ديگران آسيب برساند. اغلب نوجوانان و کودکان در فعاليتهاي مثبت و سرگرم کننده اينترنتي با يکديگر در تعامل اند، گاهی بر اثر بی تجربگی و با نا آگاهی فرزندامان این خطر بزرگ گریبان آنان را می گیرد . نگرانی ها و خطراتِ اينترنت، به طور مؤثر به واسطه آموزش توسط مراقبین سلامت که خود بعنوان مراقبین سلامت روان به شمار می آیند و توجه ات والدين، قابل مديريت است.
آشنایی با خطرات و ملاحظات اينترنتي، روش هاي توصيه شده براي پرورش فرزندان و معرفي راهبردهايي براي حل مسائل بنيادي و کليدي، جهت استفاده امن از اینترنت برای دانش آموزان و فعالیت های مجازی و آسیب های اجتماعی ،پیشگیری از آسیب های اینترنت ،شناسایی و مقابله با آسیب های اینترنت،فناوری های حفاظتی دراینترنت،دستورالعمل های ایمنی در اینترنت از جمله موضوعات مهمی که ما بعنوان مراقب سلامت جسم و روان در کودکان می توانیم آموزش دهیم .
اجرای طرح سفیر دوستی در حیاط مدرسه برای کنترل خشونت دانش آموزان
چکیده
درهشتمین سال خدمت خود که بعنوان مراقب سلامت مشغول به کار بودم با مشکل رفتاری از سوی دانشآموزان مدرسه که در اصطلاح علمی به خشونت معروف است مواجه شدم. در اقدام پژوهی حاضر به تعاریف مختلفی در خصوص خشونت که در کودکان و نوجوانان وجود دارد پرداخته شده است. این افراد کسانی هستند که به طور نا خودآگاه فشارهای ناشی از محرومیتها و ناکامیهای خود را به صورت واکنشهای حمله، تجاوز، رفتارهای کینهتوزانه و پرخاشگرانه نشان میدهند. و دارای هوش کلی متوسط یا پائین تر از متوسطاند. در این اقدام پژوهی به مواردی که خشونت بیشتر بروز میکند، ویژگیهای افرادی که دچار خشونت می شوند، معتقدان به ذاتی بودن و رفتار اجتماعی آموخته شده خشونت همچنین عوامل موثر در خشونت که مهمترین آنها روش تربیت والدین، روابط خانوادگی و رسانههای گروهی است توضیح داده شده است. در ادامه راههای کنترل خشم نظیر پوزش و عذرخواهی، نفس عمیق کشیدن،آب خوردن، دوش گرفتن، تماشای الگوی غیر پرخاشگر و آموزش مهارتهای اجتماعی مانند مهارت های زندگی بیان میشود.
راههای اصلاح پیشنهاد شده عبارتند از دادن آگاهی، اقدام به رشد فکری کودک، آشنا کردن به حقوق یکدیگر ، آگاهی به زشتی امر ، رفع ناکامیها، ایجاد محیط مناسب برای حفظ و اصلاح کودک و دور نگه داشتن او از خطرات و نگرانیها راههایی پیشنهاد شده، که عبارتند از دور نگه داشتن از جنجالها، دوری از بدآموزیها و بها ندادن به لجبازیها . توجه به این روشها میتواند کودک را در زمینه کنترل خشم و ایجاد ارتباط با دیگران و همچنین حس احترام به پدر و مادر یاری نماید. راه حلی که خودم به کار بردم و نتیجه مثبتی از آن دریافت کردم به جز موارد ذکر شده استفاده از اجرای نمایش در ساعت طرح خود مراقبتی میباشد.
مقدمه
كودكان و نوجوانان هر جامعه سرمايه هاي بنيادي آن هستند و بقاي هر جامعه و وضع آن بيش از هر چيز بر كودكان و نوجوانان آن پايدار است و ميزان علاقه ي مسئولان امور هر كشور را نسبت به جامعه شان «در حال و آينده» از ميزان توجه و مراقبت آنها به كودكان و نوجوانان و تلاش براي بهره مند ساختن آنها از يك زندگي سالم و مطلوب به راحتي مي توان دريافت. به عبارت ديگر میان سعادت جامعه و وضع برخورداري كودك و نوجوان از زندگي سالم و لذت بخش رابطه مستقيم وجود دارد. نوجوان در اجتماع زندگي مي كند و به عنوان يك موجود اجتماعي بايد بتواند با آن سازگار شده، عدم سازگاري فرد با محيط زندگي در نهايت به نابودي او منجر خواهد شد و همچنين اين عدم سازگاري به ناكامي وي منجر مي شود . واكنشهاي افراد در مقابل ناكامي بسيار متفاوت است زيرا عوامل ناكام كننده و شخصيت فرد ناكام شونده دامنه بسيار گسترده دارند. در مجموع مي توان گفت كه پاسخ ناكامي خشونت است.خشونت يعني رفتار خشن وتند به هنگام عدم سازگاري با موقعيت. اينگونه رفتارها در زندگي روزمره ارتباط بسیار نزديك با ناكامي دارد.
پیشینه ی پرخاشگری و خشونت به تاریخچه ی پیدایش آدمی باز می گردد. اگر قتل بیش تر شامل بیگانگان شده و می شود ، خشونت کرداری ست که بیش تر به آشنایان و بستگان و دوستان سمت و سو پیدا می کند. در بروز این کردار ، جنبه های بیولوژیک ( زیستی ) – از جمله عوامل ژنتیک و ارثی – نقش فراوان دارند ، اما بر پایه ی پژوهش ها و نظریه ی کنراد لورنز « پدیده ی نقش پذیری » ، یادگیری کردار پرخاشگرانه و خشونت در روند آموزشی و پرورشی فرد ، به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی ، جایگاهی بنیادین و چشم ناپوشیدنی داشته و دارد.
ما افراد خشن را افرادي مي دانيم كه راه زندگي متمدن امروزي را نيا موخته اند و نمي دانند با مشكلات چگونه روبه رو شوند ما آنها را ناهنجار مي ناميم اما بايد بدانيم خود ما هم ممكن است به طور غير مستقيم در ناهنجاري آنها سهيم باشيم و بدانيم كه خود افراد خشن نيز از اين حالت رنج مي برند ولي چون نياموخته اند نمي توانند با اين مشكل كه شايد سرچشمه بسياري از مشكلات باشد كنار بيايند در پايان بايد بدانيم آينده كشور و جامعه بلكه آينده كل جهان بر دوش نوجوانان و جوانان است.
توصیف وضع موجود
اینجانب فرشته ارقند کارشناس ارشد ژنتیک بعنوان مراقب سلامت در آموزشگاه حضرت ابوالفضل(ع) می باشم.
سال تحصیلی ۹۶-۹۷ سال هفتم خدمت اینجانب می باشد .
آموزشگاه حضرت ابوالفضل(ع) درشهرستان پاکدشت واقع شده است. آموزشگاه دارای ۲۱کلاس، یک دفتر و آبدار خانه و نماز خانه است و همین طور یک اتاق بعنوان دفتر بهداشت و سلامت که در اختیار اینجانب می باشد. تعداد کل دانش آموزان ۷۶۰ نفر می باشد که ۲۱آموزگار وظیفه تعلیم و تربیت آنان را برعهده دارند و ۵ معاون و مدیر آموزشگاه نیز در هماهنگی این آموزشگاه فعالیت می کنند تا بتوانند دانش آموزان را به رشد و شکوفایی استعداد هایشان برای زندگی بهتر برسانند.
روز اول مهر ماه وقتی که به آموزشگاه رسیدم ، صدای هیاهو از آن شنیده می شد با انرژی و نشاط وارد مدرسه شدم. تعداد کل دانش آموزان ۷۶۰ نفر بودبه طوریکه حیاط مدرسه مملوء از دانش آموزان با لباس های یک دست و تمیز پر شده بود .دانش آموزان به صورت گروهی در یک جا جمع شده بودند و منتظر اعلام کلاس ها بودند و گروهی از آنها نیز مشغول دویدن و بازی کردن در حیاط مدرسه بودند و یه تعدادی از دانش آموزان نیز در حین دویدن به دوستان خود لگد می زدند و فرار می کردند و دانش آموزانی که در صف ایستاده بودند هر یک سعی می کردند جایی را برای خود پیدا کنند تا در جلوی صف قراربگیرند. بی نظمی و شلوغی زیاد به چشم می خورد، آن را به حساب اول مهر گذاشتم.
اما بعد از آن نیز هر روز شاهد یک در گیری و یک ماجرا در حیاط مدرسه بودم. متوجه شدم بعضی از دانش آموزان هنگام بازی کردن و دویدن به هم لگد می زنند تا که بیفتند و همه به او بخندند یا برای گرفتن خوراکی از بوفه مدرسه همدیگر را هول می دادند و دعوا می کردند و یا با الفاظ بسیار بد هم دیگر را صدا می کردند، اگر به خواسته یا در خواست خود نمی رسیدند دست به یقه می شدند به هم زور می گفتند، سر هم داد می زدند، یکدیگر را مجبور به انجام کاری می کردند مثلا برای ایستادن در صف باهم لجبازی می کردند و برای این قضیه دعوا می کردند و اگر هم یکی از آنها کوتاه می آمد حتما با زدن و حرف ناسزا به دیگری پاسخ می داد، حاضر به انجام کار گروهی باهم نبودند و اگر هم به اجبار کاری انجام می دادند اکثرا به دلیل درگیری که ایجاد می شد با هم زدوخورد می کردند .در بعضی مواقع بعد از درگیری ها با لگد محکم به در می کوبیدند یا با مشت به بدن همدیگر می زدند.
بعضی از دانش آموزانم از آزار و اذیت های دانش آموزان دیگر به من شکایت می کردند و می گفتند :که من را هول دادند و خوردم زمین و یا به من فحش دادند و …….من هم بار ها شاهد اینگونه رفتار ها بودم.
فقط تعداد کمی از دانش آموزان این طور رفتارهارا نشان نمی دادند. این رفتار ها در زنگ تفریح و تذکرات من خیلی از وقت آموزش بهداشت را می گرفت . حال می توان گفت ،مشکلاتی که مطرح شد من را علاقه مند به انجام اقدام پژوهی حاضر نمود.
پرسش ها ی اساسی
با توجه به وضع موجود در ساعات زنگ تفریح پرسش هازیر برای من ایجاد شد که عبارتند از:
– چرا زمانیکه برخی از دانش آموزان خواسته هایشان برآورده نمی شود به اطرافیان صدمه وارد می کنند ؟
– جرا زمانیکه خواسته های دانش آموزان برآورده نشود به محیط پیرامون خود آسیب می زنند؟
– چرا بعضی از دانش آموزان به بهانه ها ی مختلف پرخاشگری می کنند؟
– چرا بعضی از دانش آموزان با صدمه وارد کردن به دیگران احساس لذت می کنند ؟
– چرا هنگامی که در محیط های شلوغ قرار می گیرند ،به جنب و جوش بیشتری می پردازند؟
– چرا بعضی دانش آموزان برای ایستادن در صف با یکدیگر درگیر می شوند؟
– چرا بعضی دانش آموزان با دادن فحش و ناسزا به یکدیگر احساس امنیت می کنند؟
– چرا بعضی از دانش آموزان متوجه اشتباه خود نمی شوند و در واقع اشتباه خود را نمی پذیرند و مدام از دوستان خود شکایت می کنند؟
گرد آوری اطلاعات شواهد ۱
جهت گرد آوری اطلاعات از چند طریق به شرح زیر اقدام کردم :
۱-به دنبال نظر و شناخت دیگران(آموزگان، مدیر) در باره برخی از دانش آموزان رفتم و نظر آنهارا جویا شدم .
با همکاران مدرسه طی جلسه ای صحبت کردم و نظرشان را جویا شدم مدیر ،معاونین و همکاران کلاس های دیگر هم در مورد رفتار های دانش آموزان کلاس پنجم و برخی از دانش آموزان شرور شاکی بودند و ابراز نارضایتی می کردندو می گفتند که در گیری های که باهم دارند باعث می شود که دانش آموزان پایه ی پایین تر هم از آنها یاد بگیرند ودر نظم واداره آموزشگاه اختلال ایجاد کند.
۲-والدین دانش آموزا ن را به مدرسه دعوت کردم.
از آنها درمورد رفتار فرزندانشان در خانه سوال کردم تعداد قابل توجهی از آنان رفتار های پرخاشگرانه و خشن را مورد استناد قرار می دادند مثل جرو بحث کردن دائمی با خواهر و برادر های خودشان سر کوچکترین موضوعات حتی انتخاب کانال تلوزیون ،قبول نکردن مسئولیت های که از جانب والدین به آنها داده می شد در عوض با زور وکتک به خواهر و برادر کوچکتر خود واگذار می کردند.و نیز از ارتباط خود با همسرانشان سوال کردم که آیا در منزل با همسر خود دچار جرو بحث می شوند یا نه، که گروهی از اولیاء با ابراز شرم و پشیمانی جواب مثبت می دادند.
۳- پرسشنامه.
برای گرد آوری اطلاعات به منظور شناسایی،نوع خشونت و ناسازگاری در مدرسه که ضروری به نظرمی رسید اقدام به تهیّه ی پرسشنامه نمودم و در یک ساعت مقرر از برخی از دانش آموزان خواستم که با دقت به این پرسش ها جواب دهند پس از توزیع پرسشنامه بین دانش آموزان و گرد آوری پاسخ، نتایج پرسشنامه جالب بود که در بخش تجزیه وتحلیل به طور مفصل ذکر شده است. متن پرسشنامه در قسمت پیوست موجود می باشد.
۴- به پرونده سلامت و تحصیلی آنها مراجعه کردم.
برای کسب اطلاع از وضع :سلامتی ،اقتصادی ،تعداد افراد خانواده ،تحصیلی ،انضباطی و مواردی که به طور غیر مستقیم باعث شناخت بهتردانش آموزان می شد، نتیجه ای که گرفتم این بود که بیشتر دانش آموزان پرخاشگرو خشن از نظر درسی و انضباط درسطح پایین تری قرار داشتند به طوریکه در قسمت شایستگی های عمومی که شامل : رعایت بهداشت وایمنی و آموخته های اخلاقی ، مسئولیت پذیری و احترام به ارزش های ملی و مذهبی و مطالعه ،کتابخوانی و یادگیری در هر مکان و زمان بود را نمره خوب یا قابل قبول گرفته بودند ، در بعضی موارد در پرونده سلامت آنها گزینه نداشتن آمادگی تحصیلی در سال اول انتخاب شده بود، از نظر تعداد خانواده هم موارد متغییری به چشم می خورد از ۴ نفر شروع می شد تا تعداد۱۰نفر راشامل می شد .
۵- برای اینکه بتوانم اطلاعاتم را پیرامون دانش آموزان مدرسه کامل کنم نمرات درسی آنان را در نیم سال اول تحصیلی مشاهده نمودم و به این نتیجه رسیدم که دانش آموزان پرخاشگر و خشن در بسیاری از دروس نسبت به دیگران نمرات کمتری کسب نموده اند.
۶- با مشاور مدرسه در خصوص خشونت در پسران صحبت کردم و او نیز شاهد این درگیری ها در حیاط مدرسه بود و تصمیم به آموزش مهارت های کنترل خشم در سطوح مختلف را با همکاری هم داشتند .
۷- از یک فرد روحانی در جنبه های مذهبی و کار کردن در اعتقادات دینی دانش آموزان کمک گرفته و نظرات ایشان را نیز در خصوص خشونت جویا شدم . که ایشان جلسات مذهبی ،دینی و داستان امامان معصوم را در مدرسه پیشنهاد دادند و تاکید بر لزوم اجرای این جلسات را داشتند و همین طور اجرای برنامه نماز جماعت در نمازخانه مدرسه را یک مشارکت گروهی قلمداد می نمودند.
۸- از معاونین مدرسه خواستم با نظارت بیشتر عملکرد دانش آموزان را شناسایی و از اسامی دانش آموزان خشونت آمیز و پرخاشگر مدرسه لیستی تهیه کنند.
۹- اسامی دانش آموزان بی بضائت و یتیم را فهرست نمودم ،که به گفته همکاران گروهی از دانش آموزان پرخاشگر نیز جزء این گروه محسوب می شدند.
به طور خلاصه می توان گفت که همه ی این افراد معتقد بودند که امسال دانش آموزان ناآرامی دارند و تمایل به همکاری جهت بهبود این رفتار ناخوشایند را دارند.
انتخاب راه حل های موقتی
با مطالعه ی اطلاعات جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل آنها و مطالعه نظریات تعلیم وتربیت چند راه حل برای کاهش خشونت نظرم را جلب کرد،این راه حل ها را مورد آزمایش قرار دادم.
این راه حل ها عبارتند از :
– دعوت از مشاور برای صحبت با دانش آموزان که پرخاشگری در آنها دیده می شد.
– شرکت در فعالیت های ورزشی متنوع همراه با گروه بندی.
– تشویق وهدیه دادن برای کاهش رفتار نامطلوب زمانی که آن رفتار توسط فرد انجام نمی شدو در عوض رفتار مطلوب دیده می شد.
– تعیین قوانیینی درحیاط مدرسه و تشویق در برابر رعایت آنها۰
– نصب تابلو پیشرفت تحصیلی و اخلاقی در برد سلامت ، هر فرد در برابر قوانین تعیین شده برای اخلاق و درس پیشرفتی داشته باشد در ستون مربوط به خودش سیب سبز دریافت می کند بعداز دریافت ده سیب سبز جایزه دریافت می کند.
– مراجعه اولیا به نزد مشاور و توجه به راهنمایی و روش های او.
– از والدین خواستم که در منزل در برابر رفتارها نا مطلوب قوانین تعیین کنند و عکس العمل نشان دهد.
– استفاده از تئار درمانی (اجرای نمایش )برای آموزش تعامل و همدردی و مهارت دوستیابی و کنترل خشم .
– استفاده از روش قصه گویی به صورتی که در آن موقعیتی مشابه اتفاقاتی در مدرسه برایشان رخ می دهد به طوری که از آن قصه راه کنترل خودشان را یاد بگیرند.
– دعوت از آقای روحانی در جهت آموزش اخلاق پسندیده و دینی در امر دوستیابی و تعامل .
– آموزش مهارت دوستیابی و دیوار استقامت و دوستی بصورت کلاس به کلاس در مدرسه و نصب فعالیت های کلاسی درامر موزش دوستی در برد سلامت .
– آموزش تکنیک ها و مهارت های کنترل خشم ،خودآگاهی و ….. بصورت کلاس به کلاس .
– تشکیل کلاس های آموزش خانواده برای اولیاء با موضوعاتی از این قبیل .
– سرگرم کردن دانش آموزان در زنگ تفریح در حیاط مدرسه با استفاده از طرح حیاط پویا .
– با ایجاد ایستگاههای سیار سفیر دوستی در حیاط مدرسه و زنگهای تفریح .
اجرای راه حل جدید(پیشنهاد اینجانب جهت تحقق در رفتار خشونت آمیز دانش آموزان )
از ۱۴ روشی که ذکر شد یک روش تاثیر بسزایی در کاهش خشونت داشت .بنابراین روش اجرای طرح سفیر دوستی با استقبال شدید دانش آموزان روبه رو شد.از این رو به برنامه ریزی در این طرح پرداختم.
این موضوع را با مدیر در میان گذاشتم ایشان بسیار استقبال کردند بعد از این مرحله بود که برنامه ام را درزنگ های تفریح شروع کردم .
در ابتدا با دانش آموزان سفیر سلامت که از قبل انتخاب شده بودنند نشستی برگزار کردم ودر خصوص خشونت و کنترل خشم و راههای دوستی و دوستیابی و خودآگاهی که یکی از مباحث خودمراقبتی به شمار می آمدصحبت کردم و کلاس هایی را در قالب این موضوعات برگزار کردم و بعد اجازه دادم که هر یک نظرات خود را بیان کنند، با دقت به سخنان آنها گوش دادم.
در مرحله ی بعدی دانش آموزان سفیر سلامت را بعنوان سفیر دوستی یاد کردم و برای آنها کارت های با عنوان سفیر دوستی تهیه نمودم و بعد آنها را به گروه های ۴تا۵ نفره تقسیم کردم ،در اجرای گروه بندی برای اینکه دچار مشکل نشوم از تمامی پایه ها از (اول تا پنجم )انتخاب کردم .دلیل من بر این انتخاب این بود که اولا سفیر دوستی کلاس اول از پایه های بالاتر رفتار بهتر و اجتماعی بودن را یاد بگیر و دلیل دوم بر این که اگه دانش آموزانی که در حیاط دچار خشم و پرخاشگری شدند اول بر اساس همسالان خود راهنمایی شده و سپس با سفیر پایه های بالاتر مورد ارشاد قراربگیرد. برای اینکه بتوانم گروه بندی خود را بر اساس اصول علمی انجام دهم و فعالیت گروه ها حداکثراثر بخشی را داشته باشد گروه های ناهمگن متشکل از دانش آموزان پایه های اول تا پنجم را تشکیل دادم. در انتخاب اعضای گروه ها نیز به توانایی ها و سلیقه ها و علایق مشترک افراد توجه نمودم علاوه بر این سعی کردم دانش آموزانی که از نظر ارتباطی مشکل داشتند رادر گروههای مختلف قرار دهم سپس با شیوه های دوستانه رضایت آنها را جلب نمودم تا با هم کار کنند زیرا تفاوت های افراد گروه باعث کار آمد شدن یادگیری و ایجاد محیطی آرام و پر از نشاط می شد.
پس از تشکیل گروه ها به کمک اعضای هر گروه اسمی برای آن انتخاب شد سعی کردم این کار با مشورت، سلیقه و نظر سفیران دوستی انجام گیرد درادامه کار به آنان یاد آور شدم که فقط اجرای طرح دوستی در حیاط برایم مهم نیست باید هر گروه یک سری شرایط و ظوابط را رعایت کند تا بتواند الگوی کاملی از شکل یک ارتباط دوستی را در سفیر سلامت به ارمغان برساند وبالاخره این که قرار گذاشتیم هنگامی که همه ی گروه ها کار خود را شروع کردند به گروههای سفیران دوستی که بهترین ارتباط دوستی را بین دانش آموزان پرخاشگر و خشونت آمیز برقرار کردند در طی جلسه ای گروه برتر را انتخاب کرده و هدیه ای به آنها اهدا شود .
در حیاط مدرسه پایگاه های دوستی را در چند نقطه از حیاط مدرسه تشکیل دادم که هر گروه سفیر دوستی در زنگ های تفریح در آنجا مستقر شوند و طرح دوستی را اجرا کنند.
روز بعد در ساعات تفریح دانش آموزان در پایگاههای خود مستقر شدند و هر دانش آموزی که با هم زدو خورد می کردند یا به یکدیگر فحش می دادند سفیران دوستی خیلی سریع درآن محل حضور پیدا می کردند و با آن ها مواجه شده و در مورد کنترل خشم و همین طور در خصوص دوستیابی و مزیت دوستی واحترام به حقوق دیگران صحبت کرده تا اینکه آن دو دست دوستی به هم می دادند و به بازی کردن مشغول می شدند . در این طرح سفیر دوستی آنها با توجه به موقعیتی که دانش آموزان خشونت آمیز و پرخاشگر با آن مواجه می شد مهارتهای لازم را به آنها به صورت داستان و همدردی آموزش می دادند.
در هنگام اجرای طرح با مشکلاتی روبه رو بودم بعضی از دانش آموزان به حرف سفیر دوستی گوش نمی دادند و به ادامه جنگ و دعواها می پرداختند تا انجایی که خودم باید وارد عمل می شدم . اما در طول همه ی این مراحل فقط اشکالات را به آنها یاد آور شدم و تاکید زیادی در مورد ارتباط دوستی و خوش کلامی به آنها کردم و براساس معیار های که گذاشته بودم به هرگروه امتیازی می دادم . گروه ها باید هماهنگی، مشارکت، همیاری وهمکاری را رعایت می کردند. در این جهت به آنها اجازه دادم خودشان مشکلات را حل کنند. در بعضی موارد که شاهد مشاجره دانش آموزان بودم به طور غیر مستقیم و با بیان یک مسئله و کمک خواستن از داش آموزان دیگر راهکار لازم را مطرح می کردم. در آخر دست دوستی به هم می دادند.کارسفیران دوستی با نظارت معاونین مدرسه و خودم تفسیر و ارزیابی می شد و بعد پایان ساعات تفریح به هر گروه امتیازاتی لحاظ می گردید. که در آخر هر ماه به بهترین گروه سفیر دوستی جوایز ارزنده ای اهدا گردید .
با گذشت اجرای این طرح لازم دانستم از دانش آموزانی که در اوایل سال دچار خشونت می شدند و با اجرای این طرح بهتر شده بودند پیمانی ببندم .برای تشویق و دادن پاداش از آنها خواستم تا وارد گروه سفیر دوستی بشوندو در کلاس های آموزش مهارت ها شرکت کنند، آنها با ذوق و اشتیاق پیشنهاد من را قبول کردند و با کمک دیگر هم گروهی های خود به طرح سفیر دوستی پرداختند.
نتایج گزارش ها
بعد اجرای راه حلم در حیاط مدرسه متوجه تغییرات مثبتی شدم خوشبختانه میزان پرخاشگری خیلی کاهش یافته بود به طوریکه دانش آموزانم بااحترام بایکدیگر برخورد می کردند اگر هم ناراحت می شدند مثل قبل نسبت به هم واکنش نشان نمی دادند و به حقوق هم احترام می گذاشتندو حتی دانش آموزان پایه های بالاتر به دیگر دانش آموزان کمک می کردند و دانش آموزانی که دچار مشکل بودند با وارد شدن به گروه های سفیر دوستی از خشونت آنها در محیط بسیار کم شده بود ویا شاید می توان گفت که دیگر دیده نمی شد. از همکاران جویای تغییرات بعد ازاجرای طرح شدم که اکثر همکاران نیز نظر من را داشتند و حتی مدیر ومعاونین مدرسه از اجرای این طرح بسیار خرسند بودنند.
همچنین نمودار پیشرفت تحصیلی و اخلاقی که در بر سلامت نصب کرده بودم وضع رضایت بخشی را نشان می داد ،ستون اکثر دانش آموزانی که مشکل پرخاشگری داشتند تعداد زیادی سیب سبز که نشان دهنده ی وضع مطلوب رفتاری است را در خود جای داده بود.
درگیری های که درحیاط و حتی درکلاس به خاطرجروبحث اتفاق می افتاد خیلی کم شده بود واگراز هم ناراحت می شدند با صحبت کردن بین خودشان حل می کردند ودست به یقه نمی شدند.
تعدادشکایت های که معمولا از دانش آموزان به دلیل آزار واذیت به من می رسید ویا خود من شاهد این آزار واذیت بودم مثل زدو خورد ،فحش دادن ، جروبحث در صف ایستادن و صدمه زدن به یکدیگر ،کمتر شده بودو می توان گفت خیلی کم به چشم می خورد.
به گفته آموزگاران نمرات درسی آنها نسبت به قبل پیشرفت قابل ملاحظه ای پیدا کرده بود به طوریکه در نوبت قبل نمرات قابل قبول در کلاس توسط دانش آموزان گرفته می شد اما طی امتحاناتی که بعد از راه حل های که در طرح سفیر دوستی اجرا شده بود به طور متوسط می توان گفت نمرات خوب و بالاتر را کسب کرده بودند به نظر من رابطه خوبی که بین دانش آموزان ایجادشده بود باعث شده بود که در یاگیری دروس باهم مشارکت داشته باشند.
من به عنوان مراقب سلامت به دلیل اینکه ازرفتار واخلاق دانش آموزان رضایت پیدا کرده بودم ومشکلاتی که در ابتدای سال مشاهده کردم رفع شده بود بار ها آنها را تشویق و از رفتار مطلوبشان در مناسبت های مختلف تشکر کردم همچنین بعد ازاینکه متوجه شدم والدین، معلمان، مدیرو معاونین مدرسه نظرشان در این رابطه تغییر کرده و آنها هم رضایت دارند در مدرسه با عنوان موفقیت بزرگ ، در پایان سال تحصیلی همگی با هم جشن گرفتیم و من از همکارانی که مرا در اجرای این طرح یاری کردند تقدیر و تشکر کردم .
گرد آوری اطلاعات شواهد۲
پس از انجام اقدامات لازم در خصوص رفع مشکلاتی که مطرح شد انتظار می رود نتایج آن در آموزشگاه مشاهده شود و میزان پرخاشگری دانش آموزانم کاهش پیدا کرده باشد بنا براین در خصوص تاثیر راه های انجام شده با مدیر، آموزگاران و اولیای دانش آموزان صحبت کردم که نتایج آن به شرح زیر است :
مدیر مدرسه با بیان تاثیرات مطلوب اجرای طرح سفیر دوستی در جلسه گروه های آموزشی در مورد دانش آموزان مدرسه گفتند که این دانش آموزان همکاری های لازم را با او داشته اند به طوری که در اجرای برنامه های مدرسه در نظم و حرف شنوی پیش قدم شده اند و برای مناسبت ها از قبیل ۲۲ بهمن ،اجرای نماز جماعت و … خودشان داوطلبانه برای اجرای برنامه ها حاضر شدند.آنها در ایجاد نظم آموزشگاه کمک می کنند دواطلبانه نماینده صف ویا در ساعت زنگ تفریح مراقب ورود خروج دیگر دانش آموزان می شوند.
معاونین مدرسه نیز در خصوص موثربودن طرح سفیر دوستی این طور یاد کردند: که از زدوخورد های دانش آموزان و حتی شکایات دانش آموزان و اولیاء نسبت به پرخاشگری و خشونت کاسته شده و موقعیت دانش آموزان در نظم صف راضی بودنند و در واقع با ایجاد گروههای سفیر دوستی یک جور همکاری با معاونیین صورت گرفته که در نظم و انظباط دانش آموزان نیز موثر بوده است .
مربیان آموزشگاه معتقد بودند که پرخاشگری در بین دانش آموزان کلاس پنجم به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده ولی هنوز هم در مواقعی(به ندرت) دیده می شود و عقیده دارند این تعداد پرخاشگری که وجود دارد برای اینکه به صورت کامل حل شود نیاز به تمرین بیشتر و زمان دارد آنها اظهار داشتند که دیگر نمی توانند آن را به دید یک مشکل اساسی نگاه کرد و مقدار آن نسبت به گذشته کاهش یافته است که انشاالله در سال های بعدی نیز این طرح برنامه ریزی و اجرا گردد تا از قوت بالاتری برخوردارگردد،چون تکرار وتمرین برای ایجاد فرهنگ مناسبی مانند ارتباط وتعامل تاثیر بسزایی خواهد داشت .
در دیداری که با خانواده ها داشتم آنها هم از رفتار مطلوب دانش آموزان در خانه بسیار احساس رضایت می کردند و می گفتند که زور گویی و کتک زدن نسبت به قبل کمتر شده و در مواقع عصبانیت خودشان را کنترل می کنند.
اعتبار بخشی
زمانی که این روش در زنگهای تفریح در حیاط مدرسه پیاده شد مشاهده نمودم که رفتار های دانش آموزان بیانگر این هستند که روش اجرا شده توانسته تخلیه هیجانی را در بر داشته باشد و باعث یادگیری مهارت های سازگاری با خانواده و اجتماع شده است.
با مقایسه نتایج دو شواهدی که انجام دادم میزان خشونت نسبت به قبل کاهش یافته بود .
همچنین مدیر مدرسه ،معاونین، آموزگاران و اولیای از تغییرات مثبت ایجاد شده ابراز رضایت کردند. رضایت شخص من هم از رفتاردانش آموزان حاصل شده بود.
در اتمام کار ،گزارش اقدام پژوهی خود را به منظور اعتبار بخشی به یافته های پژوهشی و تائید شیوه های به کار رفته در مورد تغییر رفتارخشونت و پرخاشگری دانش آموزان را در اختیار چند تن از کارشناسان ارشد روانشناس ومشاوره قرار دادم آنها اعتبار روش های به کار برده شده و تغییرات ایجاد شده را تائید نمودند.
به طور خلاصه دانش آموزان این آموزشگاه دیگر رفتار های قبل را نداشتند بلکه رفتار های که مشاهده می شد هم در خانه و هم در مدرسه مطلوب وبسیار رضایت بخش بود.
پیشنهادات
با توجه به موفقیت های ذکر شده برای پیشگیری و درمان رفتار خشونت آمیز توصیه های ذیل را برای مسئولین و معلمان دارم :
۱-اهتمام همه معلمان جهت ایفای نقش تربیتی و شناخت همه جانبه ی شخصیت دانش آموزان در ابعاد شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی، مذهبی با هدف ایجاد زمینه ی پرورش استعدادهای آنان و حفظ و ارتقای سطح بهداشت روانی آنان.
۲-نحوه ارتباط کودک را با افرادی که با او زندگی می کنند مورد بررسی قرار دهند.
۳-از بین بردن شرایط ناسالم و نامطلوبی که گاهی ممکن است در حوزه فعالیت و کنترل مدرسه وجود داشته باشد از طریق ارتباط مستمر و نزدیک بادانش آموزان و اولیا ی ایشان و به طور منظم تبادل اطلاعات داشته باشند.
۴-آموزش مهارت های اساسی زندگی به ویژه مهارت مدیریت کنترل خشم، مهارت ارتباط ،مهارت خودآگاهی ،مهارت تصمیم گیری ،مهارت جرات ورزی و……
۵-هماهنگ ساختن برنامه ها و کوشش های آموزشی و تربیتی دانش آموزان در مدرسه با اهداف تربیتی آموزش و پرورش، همکاری متقابل خانه و مدرسه در این راستاو کمک به روند اجتماعی شدن داش آموزان.
۶-رفتارهای که متفاوت با رفتار پرخاشگرانه است(رفتار مطلوب و یا مورد نظر)راتقویت کنند.