مهارت ارتباطی
تعریف مهارت ارتباطی
مهارت ارتباطی عبارتند از توانایی برقراری رابطه با دیگران به شکل کارآمد و مؤثر.
اهمیت مهارت ارتباطی :
-۷۵ %از اوقات زندگي ما صرف ارتباط مي شود و در عصر ارتباطات برنده آن كسي است كه بتواند خوب ارتباط برقرار كند .
-مهارت ارتباطي خوب به ما كمك مي كند روابط سالم و رضایت بخشي را با ديگران داشته باشيم
– از طرف ديگر مهارت ارتباطي ضعیف مي تواند به گونه اي باشد كه به سوء تفاهمات و احساسات منفی منجر شود.
-مهارت برقراري ارتباط يكي از پيش بيني كننده هاي سلامت است.
پيامد هاي فقدان مهارت ارتباطي :
ايجاد سوءتفاهم
نارضايتي از روابط با ديگران
احساس تنهايي
كاهش اعتماد به نفس و احساس درماندگي
آسيب پذيري و كاهش توانايي در مقابله با مشكلات
انزوا و طرد
استرس و فشار رواني
احساس خشم و تعارض
ناكامي در ارضاي نيازها
هدف ،برقراري ارتباط و انتقال پيام است در قالب:
-انتقال احساسات
-بيان نيازها و خواسته ها
-انتقال اطلاعات
مراحل ارتباط بین فردی مؤثر
مرحله اول : شروع
۱- یک سلام همراه با لبخند ارائه کنید.
۲- از پرسش هادی ساده استفاده کنید.
۳- به علاقمندی طرف مقابل توجه کنید.
۴- از شخص مقابل در حد متعارف تمجید کنید.
۵- در مورد خودتان اطلاعات دهید.
مرحله دوم : ادامه گفتگو
۱- هنر گوش دادن را فرا گیرید.
ویژگی های شنونده ماهر :
الف : محیط مناسب خوب گوش دادن را فراهم کنید.
ب : خوب گوش دادن مستلزم توجه کرن است.
ج : لازمه گوش دادن فعالانه ، صبور بودن است.
د : خلاصه کردن جزیی از گوش دادن صحیح است.
۲- در صحبت کردن با دیگران خود را علاقمند نشان دهید.
۳- علایق خود را مطرح کنید.
۴- به موقع موضوع صحبت را تغییر دهید.
مرحله ی سوم : پایان دهی
۱- سعی کنید که با یک احساس خوشایند دو طرفه به گفتگوی خود پایان دهید.
۲- به رفتارهای غیر کلامی فرد مقابل توجه کنید.
۳- دقت کنید که نقش فعالتری را در پایان دهی به عهده بگیرید.
۴- قبل از شروع یک وضوع جدید به گفتگو خاتمه دهید.
تسهيل كننده هاي ارتباط:
– پذيرش و اعتماد
-ابراز علاقمندي و توجه نشان دادن
– ابراز احساسات
-مثبت نگري ، مثبت گويي، مثبت انديشي
-تلاش براي درك نيازهاي فرد مقابل
-توضيح خواستن براي روشن شدن موضوع
-خلاصه گويي
-رفتارهاي غيركلامي مناسب
عوامل بازدارنده ارتباط :
– پيش داوريها و نظرات قالبي
-لقب دادن و برچسب زدن
-تعميم دادن
– تهديد كردن
– تمسخر و تحقير كردن –
سخنراني كردن
– نصيحت كردن
-گفتگوي دستوري و آمرانه
انواع مهارت ارتباطي شامل :
۱-مهارتهاي انتقال پيام
-كلامي:verbal
-غيركلامي:nonverbal
۲-مهارتهاي دريافت پيام
-گوش دادن
-مشاهده كردن
-پاسخ دادن
انواع ارتباط:
-كلامي :مربوط به كلمات بيان شده و ديگر اصواتي هستند كه اطلاعات و معني را مي رسانند .
–غير كلامي: مربوط به حركات سر و بدن هستند كه قسمتي از اطلاعات را تشكيل مي دهند .
موانع گفتاري در درون گوينده :
تأكيد زياد بر رفتار ظاهري اثر پيام را كاهش مي دهد .
سريع حرف زدن و ندادن فرصت پردازش بالا بردن تن صدا نيز اثر انتقال پيام را مي كاهد .
لحن و آهنگ نامناسب
عدم زمان بندي مناسب در ارائه پيام ( خيلي زود ـ خيلي دير )
نا متناسب بودن گفتار با موقعيت ( ادب و نزاكت )
عدم توانايي در استفاده از بازخورد و پاسخ به آن
نارسا بودن و روشن نبودن پيام
عدم ابرازاحساس در گفتار
موانع گفتاري در شنونده:
عدم تماس چشمي
-گوش نكردن تمسخر
ـ تحقير
ـ انتقاد
-نتيجه گيري عجولانه
-داشتن تعصبات و عقايد قالبي و پيشداوري عدم پذيرش گوينده
-بازخورد ندادن
توصيه هاي كلي براي بهتر كردن ارتباط كلامي:
به طور مداوم و پشت سر هم صحبت نكنيد.
آن چه را مي گوييد روشن و واضح بيان كنيد.
با بيان جزئيات خسته كننده صحبت را به درازا نكشيد.
بين آنچه مي گوييد و تن و آهنگ صدايتان هماهنگي برقرار كنيد.
به شنونده نگاه كنيد.
خود را بجاي شنونده گذاشته و احساس او را در نظر بگيريد.
از واژه هاي تعميمي هميشه و هرگز كمتر استفاده كنيد.
نصيحت نكنيد.
استفاده از كلمات و جملات مثبت و مناسب موقيت- رفتار- احساس
توصیه هایی برای بالا بردن مهارت ارتباطی
۱-به زبان بدن دقت کنید
به همسر خود می گویید که آماده گفتگو هستید اما دست به سینه نشسته اید؟ یا می گویید در حال گوش دادن هستید ولی سرتان همچنان در تلفن همراه است؟ نشانه های ناگفته و نانوشته غالبا آشکارتر از چیزی که ما فکر می کنیم عمل می کنند. هیچوقت فراموش نکنید که در یک ارتباط کلامی موثر، دقت به زبان بدن (مانند ارتباط چشمی، محکم ایستادن و غیره) بسیار مهم است چرا که بدون نیاز به حرف زدن، راز توجه یا بی توجهی افراد را برملا می کند.
یکی از راه های عجیب و غریب برای بهره برداری از بدن برای یک ارتباط موثر، تمرکز بر احساس فیزیکی در انگشتان پا است. با این کار مغز ناخودآگاه از سر تا نوک پا را در حالت آماده باش قرار می دهد. برای یک ارتباط چشمی خوب هم می توان از تکنیک مثلث استفاده کرد. به این صورت که یک مثلث ذهنی در صورت طرف مقابل تصور کنید به صورتی که دو زاویه آن در چشم ها و زاویه سوم در زیر بینی قرار بگیرد. سپس در هر ۱۰ ثانیه چشم تان را به یکی از این سه زاویه متمرکز کنید تا ارتباط چشمی مناسبی شکل بگیرد.
۲- پرهیز از بیان کلمات غیر ضروری در مکالمات
در مکالمات روزمره ما از لغات و کلمات غیرضروری زیادی مانند “آمم..” یا “خب…” و غیره استفاده می کنیم. هرچه بیشتر از اینگونه کلمات و مکث های غیر ضروری دوری کنید اعتماد به نفس بیشتری هم خواهید داشت. برای جلوگیری از بیان اینگونه کلمات پیشنهاد می کنیم یک مچ بند لاستیکی دور مچ دست خود ببندید و هربار که احساس کردید باید یکی از آن کلمات را ادا کنید یک بار مچ بند را دور دست خود بچرخانید.
به مرور زمان و با تمرین ثابت مغز یاد می گیرد تا دیگر از کلمات غیر ضروری استفاده نکند. همچنین بیرون بودن دست از جیب ها و تمرکز قبل از شروع سخنرانی هم اکیدا پیشنهاد می شود.
۳- داشتن آمادگی ذهنی برای شروع و مدیریت گفتگوی کوتاه
مدیریت مکالمات و بحث های کوتاه هنر هر کسی نیست. برای شروع یک گفتگو نیاز است که حتما از قبل یک موضوع گفتگو آماده کرده باشید در غیر این صورت به مشکل برخواهید خورد. یکی از متدهایی که می توان یک حرف زدن کوتاه را به یک گفتگوی کامل تبدیل کرد تکنیک FORD (مخفف انگلیسی family و occupation و recreation dreams و به معنی خانواده، شغل، رویاها و تفریح و سرگرمی) است. با شروع مکالمه به وسیله به اشتراک گذاری این موضوعات، خواهید توانست یک مکالمه خوب و دلچسب با موضوعات بسیار زیاد داشته باشید.
۴-داستان تعریف کنید
قصه ها بسیار قدرتمندند. آنها مغز را فعال، ارائه ها را جذاب، ما را قانع کننده تر و حتی در مصاحبه ها به موفقیت ما کمک می کنند. از لغت “اما” در ساختار داستانی حرف های خود زیادتر استفاده کنید تا جذابیت بیشتری به سخنرانی خود بدهید.
۵-سوال مطرح کنید و چند بار بپرسید
وقتی که شما سوالی را مطرح می کنید و آن را چند بار از شخص می پرسید، نشان می دهد به شنیدن درست آنچه که شخص مقابل می گوید، علاقه دارید. همچنین اگر یک بار سهوا جواب را به درستی نشنیدید، با پرسش مجدد سوال، این مشکل هم برطرف می شود. همچنین این موضوع به پر شدن فضای خالی مکالمات کوتاه کمک فراوانی می کند و بهتر از صحبت کردن در مورد آب و هوا است!
۶-حواس پرتی را کنار بگذارید
این که شما حین صحبت فرد مقابل مشغول کار با تلفن همراه خود باشید بسیار زشت و ناپسند است. چرا که شخص مقابل انتظار دارد تمام حواس خود را به صحبت های او جمع کرده باشید. شاید بعضی وقت ها لازم باشد از چیزهایی که باعث حواس پرتی شما (مثل تلفن همراه) می شود دوری کنید تا یک مکالمه بهتر و مناسب تر داشته باشید.
۷-شنونده خود را بشناسید
بهترین سخنرانان می دانند چه حرفی را چگونه و به چه کسی بزنند. بسیار واضح است که نوع صحبتی که شما با رئیس خود دارید، با آنچه که به کودکان می گویید بسیار متفاوت است. پس لازم است این موضوع را در نظر داشته باشید که شنونده شما چه کسی است و صحبت های خود را برای او ساخته و پرداخته کنید.
۸-مختصر و مفید باشید
هیچ احتیاجی نیست در صحبت ها مخصوصا در ایمیل ها به تمام جزئیات بپردازید. بلکه فقط لازم است طبق این فرمول خلاصه گویی/خلاصه نویسی جلو بروید: “مقدمه، دلیل، اطلاعات، پایان و پیگیری”. این کار به شما کمک می کند تا در خلاصه ترین حالت ممکن بیشترین بهره وری را ببرید. به زبان ساده، در صحبت های خود روده درازی نکنید تا شنونده گوش خود را بر صحبت های شما نبندد و به فکر راه فرار نباشد!
۹-حس همدردی خود را تقویت کنید
ارتباطات یک جاده دو طرفه است. سعی کنید خود را برای نظر مخالف طرف مقابل آماده کنید تا از استرس و اضطرابی که گهگاه حین مکالمه و تلاش برای برقراری ارتباط رخ می دهد، بکاهید. به عنوان مثال زمانی که شخص مقابل شما خسته است به صحبت کردن اصرار نکنید و سعی کنید او را درک کنید.
۱۰-یک شنونده واقعی باشید!
و حالا برسیم به مهم ترین قدم و آن هم گوش دادن “واقعی” یعنی بدون حواس پرتی یا تظاهر به شنیدن است. بله ما هم می دانیم گوش دادن تمام و کمال به صحبت های شخص مقابل کار ساده ای نیست ولی مهم ترین قدم در بالا بردن قدرت برقراری ارتباط، همین توجه نشان دادن به صحبت است. یک گفتگوی خوب متشکل هماهنگی بین گفتن و شنیدن است. در نهایت اگر شنونده خوبی باشید، طرف مقابل هم برای شما همین طور خواهد بود.
دیدگاه ها